اسماعیل آذر: حکایت و قصه‌گویی در ضمیر تاریخ ایرانیان است
تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۵۹۷۱۱
به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس، مدتی است که فصل دوم سریال «مستوران» در زمستان 1402 به کارگردانی علی هاشمی مهمان مخاطبان تلویزیون شده است. این مجموعه تلویزیونی برگرفته از حکایت‌ها و داستان‌های ایرانی است که در منابع غنی و کهن نظم و نثر فارسی آمده و در ترکیب با افسانه‌های بومی نقاط مختلف ایران‌زمین، پایه‌های داستان «مستوران» را تشکیل داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فصل اول «مستوران» به کارگردانی مسعود آب‌پرور و سیدجمال سیدحاتمی پخش شد و فصل دوم آن با کارگردانی سیدعلی هاشمی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی هر شب ساعت ۲۲:۱۵ از شبکه یک سیما پخش می‌شود.
در همین ارتباط، اسماعیل آذر پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات به خبرنگار فارس عنوان کرد: متأسفانه به دلیل مشغله‌های فراوان، خیلی فرصت نمی‌کنم تلویزیون ببینم. این مجموعه تلویزیونی را هم گاهی اوقات و به صورت اتفاقی دیده‌ام؛ با اینحال باید بگویم همین که یک اثر نمایشی محور و محتوای خود را بر پایه ادبیات فارسی و حکایت‌های یرانی قرار داده است جای تحسین و تقدیر دارد.
یک خلأ که سال‌هاست در تلویزیون وجود دارد
مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این خلاء سال‌هاست که در تلویزیون وجود داشته؛ البته ما در این زمینه کارهای موفقی مثل «افسانه سلطان و شبان»، سریال «هشت بهشت» و «مثل آباد» را در سال‌های دهه شصت داشتیم، اما به نظر میرسد مخاطبان امروز و نسل جدید نتوانند به راحتی با این کارها ارتباط برقرار کنند.
وی افزود: ما در زبان فارسی مجموعه ارزشمندی از حکایت‌ها و قصه‌ها را داریم که چه به نظم و چه به نثر در قرون متمادی ورز خورده و صیقل یافته‌اند. این مجموعه مثل یک معدن الماس در اختیار ما قرار دارد و این دیگر وظیفه هنرمندان و مدیران فرهنگی است که محتویات این معدن را کشف کرده و جواهرات تراش‌خورده و زیبا را عرضه کنند.
شعر و قصه در ضمیر تاریخی ما نهفته است
عضو کمیسیون هنر شورایعالی انقلاب فرهنگی اظهارکرد: شعر و قصه در ضمیر تاریخی ما نهفته است. در فرهنگ ایرانی از دوران پیش از اسلام هم قصه‌گو و سمرگو (کسی که سرگذشت‌ها را تعریف میکند) را داشته‌ایم. پس از اسلام نیز در میان مردم کوچه و بازار افسانه‌ها و حکایت‌ها سینه به سینه نقل شده‌اند و در طول تاریخ جریان پیدا کرده‌اند. در دربار حاکمان نیز قصه‌گویی جایگاه و پایگاه ویژه‌ای داشته است. درمنابع تاریخی بارها اشاره شده که قصه‌گویان و سمرگویان، شب‌ها حکایت‌هایی را برای پادشاهان تعریف می‌کردند تا آنها به خواب بروند.
آذر گفت: نمونه این موضوع در تاریخ بیهقی و درباره مسعود غزنوی پسر بزرگ سلطان محمود غزنوی ذکر شده است. حکایت‌های هزارویک شب هم بر همین اساس یعنی هنر قصه‌گویی شکل گرفته است. این روند درقرن‌های بعدی هم ادامه داشت و ما در دربار صفویان و شاهان قاجار هم قصه‌گویان را داشتیم.
این استاد ادبیات عنوان کرد: در روزگار صفویه که اصلاً قصه‌گویی دربار یک منصب موروثی و رسمی هم بود، در دوران قاجار هم فردی که به عنوان «معین‌البکاء» شناخته می‌شد، علاوه بر امور دینی و نظارت بر کار روضه‌خوان‌ها و تعزیه‌خوان‌ها بر فعالیت قصه‌گویان و نقالان هم نظارت داشت. در این دوره، به قصه‌گویان رسمی «نقیب» می‌گفتند و «نقیب الممالک» کسی بود که بر شاه قصه تعریف می‌کرد.
وی افزود: ما در زمان ناصرالدین شاه «محمدعلی نقیب الممالک شیرازی» را داریم که کتاب «امیر ارسلان نامدار» منسوب به اوست. وظیفه او این بود که با لحن گرم و گیرایی که داشت، پس از نهار و یا شب‌ها پیش از خواب برای ناصرالدین شاه قصه تعریف کند؛ این کار، گاهی با کمانچه‌زنی استادانه میرزا حسن خان اسماعیل‌زاده همراه می‌شد و تأثیر این قصه‌ها را دو چندان می‌کرد. اغلب این حکایت‌ها ارتجالی و بداهه بودند یعنی از پیش تنظیم نشده بودند و حافظه و ذوق تقیب‌الممالک به بیان آنها کمک می‌کرد.
مجری برنامه‌های ادبی صداوسیما عنوان کرد: در منابع تاریخی هم آمده که هنگام قصه‌گویی نقیب الممالک، در زاویه دیگر اتاق ناصرالدین شاه «تومان‌آغا فخرالدوله» دختر او که صاحب ذوق ادبی و خطی خوش بود، این قصه‌ها را می‌نوشت که از جمله آنها میتوان به «امیر ارسلان نامدار» و «مادر فولادزره» اشاره کرد.
خیال، محور و ملات هنر است
اسماعیل آذر با اشاره به اهمیت عنصر «خیال» در حکایت‌ها و افسانه‌های ایرانی که در سریال «مستوران» هم به خوبی منعکس شده گفت: خیال، محور و ملات هنر، ادبیات و قصه است. اگر خیال را از ادبیات حذف کنید، جز یک سری جملات و توصیفات خشک و ملال‌آور چیزی باقی نمی‌ماند.
حقیقی‌‌ترین موضوعات با تکیه بر خیال بیان می‌شود
این پژوهشگر و مترجم افزود: بیان هنرمندانه و خیال‌آمیز پدیده‌ها و اصول اخلاقی است که حکایت‌های ایرانی را این چنین دلپذیر کرده. بله، می‌گویند اساس شعر دروغ است. البته این جا دروغ به معنای خیال‌آمیز بودن بیان است. نظامی گنجوی هم می‌گوید: «در شعر مپیچ و در فن او / چون احسن اوست اکذب او» اما شاعر و نویسنده، حقیقت و راست‌ها را پشت این دروغ به گونه‌ای بیان می‌کنند که مخاطب بپذیرد. شما می‌توانید بهترین راست‌ها و راستی‌ها را پشت این به ظاهر دروغ‌ها و خیال پردازی‌ها بیابید. در افسانه‌های مناطق مختلف ایران هم حقیقی‌‌ترین موضوعات با تکیه بر عنصر خیال بیان می‌شود.
وی با تأکید بر ظرفیت بالای منابع غنی افسانه‌ها و حکایت‌های ایرانی عنوان کرد: راستش من اینقدر در این باره صحبت کرده‌ام که احساس می‌کنم دیگر فضایی برای گفتن و تذکر دوباره وجود نداشته باشد. امیدوارم کسانی باشند که این حرفها را بشنوند و پیگیری کنند. امیدوارم آثاری مثل سریال مستوران تا حد زیادی بتوانند در این مسیر گام بردارند. هرچند هنوز جای کار زیادی داریم و همان طور که اشاره کردم، این معدن و منابع گسترده ادبی همچنان نیاز به کشف و بهره‌برداری نیاز دارد.
آذر عنوان کرد: طبیعی است که هر اثر نمایشی که بتواند با یک نویسنده مسلط و متن قوی، از حیث زیباشناسی و انتخاب شیوه روایت درست عمل کند مورد علاقه مردم هم قرار خواهد گرفت.
لازم به یادآوری است، مجموعه تلویزیونی «مستوران» به نویسندگی محمد حنیف، کارگردانی علی هاشمی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در استودیو بادبان تهیه و تولید شده و هر شب ساعت 22 و پانزده دقیقه روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود.
بهنام تشکر، کاوه خداشناس، محیا دهقانی، ثریا قاسمی، فرهاد آئیش، فاطمه گودرزی، رویا میرعلمی، رابعه اسکویی، سولماز غنی، قاسم زارع، محمدصادق ملک، الهه خادمی، شاهو رستمی، شکوفه هاشمیان و میلاد میرزایی از جمله بازیگران فصل دوم سریال «مستوران» هستند.
تیزر فصل دوم سریال مستورا را در ادامه مشاهده می‌کنید:
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: مستوران افسانه ها قصه گویان حکایت ها قصه گویی فصل دوم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۵۹۷۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حکایت آمریکایی که دیگر «آمریکا» نیست
تاریخ پر است از سرگذشت ابرقدرت‌هایی که دیگر قدرتی برایشان باقی نمانده و سرزمین‌هایی که از شوکت و ثروتشان تلی از خاک به یادگار مانده است و این حکایتی است که به نظر میرسد این روز‌ها نیز در حال تکرار شدن است.
فروپاشی ابرقدرتی آمریکا سخت است؟
پیش از جنگ سرد آمریکا و شوروی به عنوان رهبران دو بلوک غرب و شرق قدرت و یا همان هژمونی جهان را در دست داشتند؛ با شروع جنگ سرد، اما یکی از این قدرت‌ها از بین رفت و جهان به عنوان جهانی تک قطبی به راه خود ادامه داد.
نشریه «فارن افرز» سال ۹۹ در زمان هیاهوی برجام نوشت تمامی عواملی که روزی باعث قدرت جهانی آمریکا شده بودند، امروز در حال دگرگونی است و به سویی می‌رود که به هژمونی آمریکا پایان دهد. فروپاشی ابرقدرتی آمریکا سخت است، اما با تحولات جهانی استحکام گذشته خود را از دست داده است.
سال ۲۰۲۲ هم راشا تودی گزارش داد: سال ۲۰۲۲ رو به پایان است. این سال، سالی بود که پیامد‌های مهمی برای آینده ژئوپلیتیک جهانی داشت و در کتاب‌های تاریخ از آن یاد خواهد شد. به طور خاص، این سال نشانگر پایان سه دهه تک قطبی آمریکا بود که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ آغاز و سبب ایجاد جهان چند قطبی جدید متشکل از قدرت‌های بزرگ رقیب متعدد شد. ۱۲ ماه گذشته اگرچه مدت‌ها قبل در حال شکل گیری بود، اما تثبیت نهایی دوره ژئوپلیتیکی جدید را رقم زد. عملیات نظامی روسیه در اوکراین نقطه عطف تعیین کننده بود، که نمایانگر گسست نهایی از جهانی بود که با سقوط اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد. کاتالیزور اصلی این تغییر، خود آمریکا بود، که دیگر از جهانی شدن که زمانی از آن حمایت می‌کرد، خوشش نمی‌آمد. کاهش هژمونی آمریکا از طریق احیای مجدد دولت‌های رقیب که به میل آمریکا اصلاحات انجام نمی‌دهند (روسیه و چین) انجام شده است.
حمید صالحی کارشناس مسائل منطقه در این زمینه معتقد است: شکی نیست که قدرت و نفوذ آمریکا در طی این چند سال اخیر رو به افول است به این معنی که هیمنه و هژمونی آمریکا در دستگاه‌ها و نهاد‌های بین المللی کمتر شده است. کاهش قدرت آمریکا در نهاد‌های بین المللی دلایل متعددی دارد که بخشی از آن قدرت گرفتن چین و همچنین روسیه است و بخش دیگر مربوط به تحولاتی است که در منطقه رخ می‌دهد و نیز اتفاقات درون ایالات متحده از جمله عواملی است که بر کاهش قدرت آمریکا تاثیر گذاشته است. براساس قرارداد بین المللی ۱۹۲۵ ژنو که استفاده، تولید و انباشت سلاح شیمیایی ممنوع است، اما آمریکایی‌ها در لائوس و... استفاده کردند، این مساله نشان می‌دهد آمریکایی‌ها هر چه به نفع‌شان باشد حمایت و ضمانت کرده و آن را دنبال می‌کنند.
صالحی خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها در دو سه موضوع دارای قدرت هستند از جمله دلار، اما در شرایط کنونی و تحولات اخیر این قدرت آنان رو به افول است. تحولات منطقه‌ای و جهانی هم در این مساله تاثیر گذار است؛ بنابراین عوامل مختلفی دست به دست هم داده تا شاهد روند کاهش قدرت آمریکا باشیم که نتایج مثبتی در به نتیجه رسیدن معاهدات بین المللی و رأی دادگاه لاهه دارد، البته یکسری تحولات بین المللی مانند جنگ روسیه و اوکراین هم در این موضوع موثر هستند.
مقاومتی که باعث شکست آمریکا شد
اما یکی از عواملی که بسیاری معتقدند روند سقوط این هژمون سابق را تسریع کرده محور مقاومت است.
حسین کنعانی مقدم کارشناس سیاست خارجی در این باره گفته است: آمریکا در ماجرای طوفان الاقصی به طور تمام قد درکنار رژیم صهیونیستی قرار رفت و این جمله معروف بایدن که ما درحمایت از رژیم صهیونیستی ایستاده ایم عملا شراکت در جنایات نسل کشی، کودک کشی و اقدامات دد منشانه رژیم صهیوینستی در برابر ملت فلسطین و علیه صلح و امنیت جهانی شد. تصور آمریکا هم این بود که رژیم صهیونیستی در میدان با نبرد میتواند بر مردم فلسطین غلبه کند. همچنین با توج به اینکه خود رژیم صهیونیستی مولود نامشروع پیوند آمریکا و انگلیس بود خیلی تلاش داشتند تا این طفل نامشروع را حفظ کنند، اما در طوفان الاقصی اراده ملت فلسطین پیروز شد و عملا آمریکا نتوانست در میدان و صحنه بین المللی و حتی در موضوع رسانه‌ای اقدامی را در جهت بقای صهیونیست‌ها انجام دهد تا حدی که خودش هم اکنون در گیر یک جبش اجتماعی و دانشجویی است که در حال جهانی شدن است.
مقاومت معادلات قدرت را در دنیا برهم زده است
وی ادامه داد: باتوجه به گذشته جنبش دانشجویی در آمریکا در سال ۱۹۶۰ که در مقابله با بحث مداخلات آمریکا در ویتنام بود و باعث شد که آمریکا عقب نشینی کند و تسلیم اراده دانشجویان شود میتوان الان هم گفت که آمریکا در درون خود هم دچار شکست شده است. زیرا الان به جای اینکه یک آمریکایی بگوید که من در کنار اسرائیل ایستاده ام شاهد این است که حتی مردم و نخبگان خود را هم از دست داده است؛ بنابراین شکست خورده قطعی میدان و دیپلماسی رژیم صهیونیستی است با توجه به اینکه الان هم در صحنه بین المللی شاهد قطعنامه ۲۷۲۸ برعلیه رژیم صهیونیستی بودیم تا حدی که خود آمریکا هم رای ممتنع داد و نتوانست این قطعنامه را وتو کند. در حال حاضر هم بسیاری از کشور‌ها در پی این هستند که روابط سیاسی و دیپلماتیک و اقتصادی خود را با صهیونیست‌ها قطع کنند و در هیچ یک از حنه‌هایی که برایشان متصور بود پیروز نشدند و محور مقاومت از همیشه پیروزتر است و در معادلات بین المللی و منطقه‌ای هم بعد از عملیات وعده صادق حرف اول را در مناسبات میزند.
این کارشناس معتقد است: همه میدانند که مقاومت معادلات قدرت را در دنیا برهم زده است و الان میتوان گفت که یکی از محور‌های شکل گرفته در جهان چند قطبی محور مقاومت و از جمله جمهوری اسلامی است که این محور را حمایت میکند. ایران در بریکس و شانگهای و در معاملات منطقه‌ای در مناسبات قفقاز و سایر کشور‌ها اثر موثری داشته است چه از نظر سیاسی چه امنیتی و چه اقتادی بنابراین قطب سوم جهان در حال شکل گیری با بازیگران مطرح است.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد